Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka – co to jest ?

Zespół cieśni nadgarstka (ZCN) to zbiór objawów związany z uciskiem na nerw pośrodkowy przebiegający w kanale nadgarstka. Najczęściej dotyczy osób pracujących na komputerze, dużo operujących myszką bez specjalnej podkładki pod nadgarstek, nauczycieli ze względu na dużą ilość pisania np. długopisem oraz innych osób wykonujących precyzyjną pracę rękami np. kosmetyczki.

Trzy razy częściej schorzenie to dotyczy kobiet niż mężczyzn.

Przyczyny

ZCN jest spowodowany zaburzeniami funkcji nerwu pośrodkowego w następstwie przewlekłego ucisku. Przyczyn występowania ucisku jest wiele i każda z nich ma duże prawdopodobieństwo występowania.

Najczęściej spowodowana jest przeciążeniem nadgarstka poprzez powtarzające się ruchy wykonywane palcami i nadgarstkiem jak przy drobnych pracach ręką czy pracą przy komputerze.

Często wymienianymi przyczynami są także: reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), urazy w obrębie nadgarstka (zwichnięcia lub źle wygojone złamania) oraz zmiany hormonalne (np. niedoczynność tarczycy lub cukrzyca).

Powyższe sytuacje doprowadzają do konfliktu nerwu pośrodkowego z otaczającymi go strukturami co w konsekwencji prowadzi do zaburzenia odżywiania i powoduje ból i inne objawy.

Objawy

Dolegliwości zazwyczaj zaczynają się w postaci drętwienia, mrowienia palców kciuka, wskazującego, środkowego i części palca serdecznego. Nie obejmują palca małego. Nasilenie objawów pojawia się w nocy lub nad ranem. Często wybudza ze snu ból lub uczucie mrowienia. Z biegiem czasu i nasilenia się schorzenia ból może promieniować do przedramienia i barku. Na początku objawy mogą pojawiać się rzadko i często osoby te tłumaczą sobie to drętwienie złą pozycją podczas spania. Jeżeli jednak zauważysz powyższe objawy kilkukrotnie zareaguj od razu i udaj się do lekarza lub fizjoterapeuty aby schorzenie nie przeszło na kolejne etapy.

Z biegiem czasy objawy się nasilają i pojawiają coraz częściej oraz dochodzą nowe. W kolejnym stadium występuje pogorszenie się ruchomości ręki oraz siły mięśniowej. Pacjenci mają problem z utrzymaniem nawet stosunkowo lekkich rzeczy w ręce np kubka z herbatą oraz zaciskaniem dłoni w pięść.

Następnie dochodzi do trudności wykonywania ruchów precyzyjnych jak zapinanie guzika. Do tego uczucie sztywności w palcach i ich obrzmienia mimo nie występującego obrzęku. W skrajnych przypadkach dochodzi do zaników mięśniowych.

Ból, drętwienie i osłabienie siły dotyczy głównie dłoni ale może obejmować również przedramię i bark.

Objawy:

• drętwienie i mrowienie palców od kciuka do serdecznego
• osłabienie siły mięśniowej
• problem z utrzymaniem przedmiotów w ręce
• trudność w wykonywaniu precyzyjnych ruchów
• zaniki mięśniowe

Rozpoznanie

Do ustalenia diagnozy potrzebny jest wywiad z pacjentem. Po występowaniu powyższych objawów można już się kierować ku rozpoznaniu ZCN. Do wywiadu przeprowadza się kilka testów prowokacyjnych, które zwiększają pewność diagnozy.
Wykonuje się:

Testy te nie są w 100% pewne ale mocno nakierowujące na problem. Jeżeli żaden z testów nie wyjdzie pozytywnie można kierować się ku innym schorzeniom

Jeżeli testy wyjdą pozytywnie należy wykonać testy dodatkowe

• EMG (elektromiografia) – czyli badanie szybkości przewodzenia nerwu pośrodkowego
• USG (ultrasonografia)

Leczenie

Leczenie należy rozpocząć jak najszybciej. Tak ja pisałem wyżej już przy zauważeniu pierwszych dolegliwości bólowych, drętwienia i mrowienia w nocy należy udać się do lekarza, który na 100% zleci rehabilitację lub od razu udać się bezpośrednio do wykwalifikowanego fizjoterapeuty i zacząć leczenie natychmiast.

Leczenie zachowawcze obejmuje:

• odpoczynek
• stosowanie NLPZ (niesteroidowe leki przeciw zapalne)
• usztywnienie nadgarstka za pomocą ortezy w celu odciążenia kanału nadgarstka i zmniejszenia stanu zapalnego
• okłady zimnem – ok 2 razy dziennie po 10-15min
• fizykoterapię
  – ultradźwięki
  – laser
  – jonoforezę
  – fala uderzeniowa
  – krioterapia
• kinesiotaping – wspomaga motorykę odpowiednich grup mięśniowych, działa przeciwbólowo, rozluźniająco i odciążająco na daną okolice. Ponadto usprawnia przepływ limfy i pośrednio działa przeciw zapalnie.
• terapia manualna – odpowiednie techniki na tkankach miękkich w celu rozluźnienia okolicy, rozciągnięcia i uwolnienia nerwu

Jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów lub pacjent zgłasza się do lekarza za późno i w zaawansowanym stadium to konieczna może być operacja.

Zabieg najczęściej robiony jest w trybie chirurgi jednego dnia. Jest w większości przypadków skuteczny. Zabieg odbarczania nerwu pośrodkowego wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Operacja polega na przecięciu troczka zginaczy dzięki czemu zwiększa się światło kanału nadgarstka i zmniejsza się ucisk na nerw.

Po operacji należy zadbać o odpowiedni odpoczynek i rehabilitację. Jeżeli chory zacznie za wcześnie wykonywać czynności, które do tego doprowadziły (praca) operacja może okazać się nie skuteczna lub pacjent uzyska krótkotrwałe efekty.

Powrót do pełnej sprawności może wynosić od ok 4 do 8 tygodni.

Profilaktyka

Jeżeli jesteś w grupie ryzyka i masz pracę, która predysponuje do tego schorzenia zadbaj o to za wczasu aby później nie borykać się z tym miesiącami.

• zadbaj o odpowiednie warunki pracy
• podłuż specjalną podkładkę pod nadgarstek przy myszce i klawiaturze
• rób przerwy w ciągu dnia od pisania i ruszania myszką, kilka razy po 2-3 minut aby poruszać rękoma
• śpij w odpowiedni sposób aby nie uciskać na nerw, nie podkładaj ręki pod głowę
• staraj się dbać o odpowiednią dietę,
  – szczególnie ważne są witaminy z grupy B, które odpowiadają za prawidłową pracę nerwów
  – kwasy tłuszczowe omega 3, które działają przeciw zapalnie
  – ogólnie zdrowa dieta, gdyż jak pisałem wyżej zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy i cukrzyca) również są przyczyną powstawania ZCN

Podsumowanie

Zespół cieśni nadgarstka jest schorzeniem bardzo powszechnym. Mnóstwo pacjentów przewija się w moim gabinecie z tą chorobom. W większości przypadków na szczęście pacjenci reagują szybko i fizjoterapia jest w 100% skuteczna. Pamiętaj aby nie lekceważyć objawów typu drętwienie, mrowienie, ból w nocy czy nad ranem, które występują któryś raz w ciągu ostatnich dni czy tygodni. Zareaguj od razu przez co szansa na pozbycie się schorzenia będzie spora.

Fizjoterapia jest bardzo skuteczna w ZCN gdyż wachlarz zabiegów jakie można wykonać jest spory. Operacja powinna należeć do ostatecznej możliwości a nie do leczenie pierwszego wyboru.

Bibliografia

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29677425
„Uszkodzenia i urazy w sporcie” A. Dziak, Salamer Tayara, Kraków 1999
„Podstawy rehabilitacji ruchowej w dysfunkcjach narządu ruchu” Milanowska
„Anatomia człowieka Tom 1 ” A. Bochenek